Từ khi Cộng Sản cưỡng chiếm miền Nam, tịch thu và đốt hủy toàn bộ các sách vở ấn hành trước thời điểm 30 tháng 4, 1975, người trong nước mất hẳn dấu tích của một nền văn học phong phú, nhân bản gầy dựng trong hơn 20 năm của chế độ Cộng Hoà, cũng như gần hết văn học cổ truyền tích lũy từ cả ngàn năm văn hiến. Người Việt tị nạn khi ra đi khỏi nước không mang theo được những di sản văn hoá vì nếu có cất giấu được qua thời gian thì cũng khó mà lọt qua cửa ải quan thuế với đôi mắt cú vọ của những nhân viên công an. Tại hải ngoại, công tác nghiên cứu về văn học nghệ thuật Việt Nam của người Việt bị gián đoạn vì một phần lo sinh kế, tạo dựng cuộc sống mới nơi quê người, một phần vì không đào đâu ra những tài liệu khả tín. Chúng ta thỉnh thoảng thấy những bài vở trên các báo hay diễn đàn, nhưng chỉ là những mảng vụn vỡ viết lại do trí nhớ nhiều hơn là do nghiên cứu.

Năm 2018 mới đây, Tạp chí Cỏ Thơm đã cho xuất bản tác phẩm mang tựa đề Văn Học Việt Nam của nhà biên khảo Trần Bích San. Đây là một công trình sưu tầm, biên soạn rất công phu trong 20 năm trời của Tiến Sĩ Trần Gia Thái là tên thật của tác giả Trần Bích San.

Sách dày 1200 trang, in trên giấy màu kem trang nhã. Sách được đóng theo lối khâu chỉ nên rất chắc chắn. Bìa cứng in chữ mạ vàng. Chữ bên trong in khổ 13 nên rất tiện cho quý vị cao tuổi mắt kém.

Nội dung gồm 31 chương và phần phụ lục 140 trang có nhiều hình ảnh, tiểu sử những nhân vật Việt Nam và ngoại quốc được nhắc đến trong sách.

Những chương đầu, tác giả dẫn chúng ta khởi đi từ nguồn gốc văn học của nước nhà, qua các thời đại thượng cổ, đền thời lệ thuộc ảnh hưởng của Hán Nho; qua đến thời sáng tác ra chữ Nôm thời nhà Trần và rồi chữ quốc ngữ do Giáo sĩ Alexandre de Rhodes soạn ra mà chúng ta hiện đang dùng hàng ngày.

Ngoài văn học, tác giả còn bỏ ra nhiều thì giờ nghiên cứu về các nền giáo dục thời Nho học, thời Pháp thuộc, và qua hai thời Việt Nam Cộng Hoà cũng như Việt Nam Cộng Sản.

Ông chú trọng khá nhiều về Nho học mà vị trí của nho sinh hay kẻ sĩ được coi là đứng hàng đầu trong xã hội. Chế độ thi cử thời quân chủ với các kỳ thi Hương, Hội, Đình cũng được ông trình bày tỉ mỉ trong hơn 50 trang.

Phần văn học Việt Nam cận đại được mở đầu bằng những tác phẩm và công lao của ông Petrus Trương Vĩnh Ký trong việc khởi phát cho nền văn học quốc ngữ bằng cách áp dụng, cưỡng bách dạy và học ở các trường, khuyến khích áp dụng tại các công sở ở miền Nam lúc đó vốn là thuộc địa của Pháp. Tháng 3 năm 1869, tờ báo tiếng Việt đầu tiên ra đời là Gia Định Báo mà Trương Vĩnh Ký được Thống Soái Nam Kỳ là Ohier bổ nhiệm làm Chánh Tổng Tài.

Tác giả cũng nhắc đến các trào lưu văn học ở miền Bắc mà nổi tiếng là Nam Phong Tạp Chí và nhóm Tự Lực Văn Đoàn cũng như các trào lưu lãng mạn mới thịnh hành trong một xã hội sơ tiếp với văn minh văn hoá Tây Phương. Ngoài ra còn khuynh hướng trào phúng nhằm phê phán đánh đổ những hủ tục, góp phần xây dựng một nếp văn hoá mới sau hàng ngàn năm đắm chìm trong các chế độ quân chủ, nho giáo trì trệ.

Để bảo lưu nền văn hoá, không gì hữu ích hơn là có những tác phẩm nghiên cứu như cuốn Văn Học Việt Nam trong tủ sách gia đình để làm tài liệu tham khảo, vừa cổ vũ cho tinh thần dân tộc đối với các thế hệ tương lai.

Tác giả Trần Bích San tên thật là Trần Gia Thái, sinh năm 1940 tại huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Ông theo gia đình di cư vào Nam năm 1954 và theo học lần lượt các trường Trần Lục, Hàn Thuyên và Chu Văn An. Sau đó theo học Luật tại Đại học Luật Khoa Sài Gòn.. Đến Mỹ sau 1975, ông tiếp tục sự học vào đỗ các bằng Cử Nhân, Cao Học và Tiến Sĩ. Về lãnh vực văn học, ông từng làm chủ bút nguyệt san Lên Đường, tạp chí Cỏ Thơm, Chủ nhiệm báo Sài Gòn Nhỏ New Orlean.

Sách đề giá $50 bao luôn bưu phí. Tác giả muốn dùng tất cả tiền bán sách để tặng Thương phế binh Việt Nam Cộng Hoà qua các chương trình của Nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế bên Việt Nam.

Quý vị muốn mua sách, xin liên lạc với TS Trần Gia Thái hay bà Trần Ngọc Châu ở địa chỉ P.O. Box 740248, New Orlean, LA 70174. Điện thoại số: 504-615-5606 hay 504-263-5661; hoặc email về chautran6@aol.com.

Chúng tôi xin hân hạnh giới thiệu cuốn Văn Học Việt Nam do Tiến Sĩ Trần Gia Thái biên khảo. Vì mục tiêu bảo tồn văn hoá, không mang tính chất thương mại; kính xin quý cơ quan truyền thong vui long phổ biến sâu rộng.

Xin cám ơn